ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮਸੇਵਕ ਸੰਘ (RSS) ਦਾ ‘ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਵਿਕਾਸ ਵਰਗ – ਦੂਜਾ’ 2025 ਦਾ ਸਮਾਪਤੀ ਸਮਾਰੋਹ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਸਮਾਪਤੀ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ RSS ਮੁਖੀ ਡਾ. ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ (ਮਤਾਂਤਰਣ) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਹਿਮ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ।
ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਡਾ. ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਬਾਇਲੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬਚਾਏ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪੂਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਮ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਇੱਛਾ ਤੋਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਸਵਾਰਥ ਤੋਂ। ਪਰ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਦੂਸਰਾ ਮੱਤ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨਾ ਗਲਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ‘ਘਰ ਵਾਪਸੀ’ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ), ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਖਾਸਕਰ ਜਨਜਾਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਲਦਾ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੈੱਡ ਇੰਡੀਅਨਾਂ ਵਾਂਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਗਭਗ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ. ਮੁਖੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਭਾਈਚਾਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਮਜਬੂਰੀ ਜਾਂ ਧੋਖੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਕਦਮ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਘਰ ਵਾਪਸੀ’ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਹੈ।
ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਤਾਂਤਰਣ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਤੋੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਤੋਂ ਕਰਨ, ਨਾ ਕਿ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਜਾਂ ਡਰ ਦਿਖਾ ਕੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਸਭ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਜਾਂ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਨਾ ਬਦਲੇ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸਰਸੰਘਚਾਲਕ ਡਾ. ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ (ਕਨਵਰਜ਼ਨ) ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਉਹ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਹਰ ਸੰਭਵ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਗੇ। ਡਾ. ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦਸ ਦਇਏ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮਸੇਵਕ ਸੰਘ (RSS) ਦੇ ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਵਿਕਾਸ ਵਰਗ-2 ਦਾ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਨ ਹੋਇਆ। ਸਥਾਨਕ ਰੇਸ਼ਮਬਾਗ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਅਰਵਿੰਦ ਨੇਤਾਮ, ਪ੍ਰਾਂਤ ਸੰਘਚਾਲਕ ਦੀਪਕ ਤਮਸ਼ੇੱਟੀਵਾਰ, ਮਹਾਨਗਰ ਸੰਘਚਾਲਕ ਰਾਜੇਸ਼ ਲੋਯਾ ਅਤੇ ਵਰਗ ਸਰਵਾਧਿਕਾਰੀ ਸਮੀਰ ਕੁਮਾਰ ਮਹਾਂਤੀ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ।
