Claustrophobia: ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ਜਾਂ ਲਿਫਟ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਅਚਾਨਕ ਆ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੋਂ ਫੜ ਲਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਤੰਗ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਫਸ ਜਾਣ, ਕੈਦ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕੰਧ ‘ਤੇ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਡਰ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਜਾਂ ਐਮਆਰਆਈ ਵਰਗੇ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕਲਸਟਰੋਫੋਬੀਆ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਇੱਕ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਬੰਦ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਸਰੀਰ ਕੰਬਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਘਬਰਾਹਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੈਨਿਕ ਅਟੈਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਲੋਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਬੰਦ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਡਰ ਹੈ। 12.5 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਇਸ ਡਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਕਲੋਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਬੰਦ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਉਹ ਗੁਫਾ ਹੋਵੇ, Mii ਮਸ਼ੀਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਭੀੜ ਵਾਲੀ ਥਾਂ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ‘ਚ ਤਕਲੀਫ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਕਲਾਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ
1. ਕਲੋਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਖਿਚਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਦਰਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
2. ਕਲੋਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਬੰਦ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਦਰਦ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3. ਕਲੋਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਕਾਰਨ ਅਚਾਨਕ ਚਿੰਤਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੂੰਹ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟ ‘ਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਕੜਵੱਲ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਲਾਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਤੋਂ ਇਵੇਂ ਪਾਉ ਛੁਟਕਾਰਾ
1. ਬੋਧਾਤਮਕ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਲਾਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਨੂੰ ਟਰਿੱਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਡਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਡਰ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਕਲਾਸਟ੍ਰੋਫੋਬੀਆ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਥਿਤੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਡਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਡਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਘਟਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
3. ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚੋਂ ਡਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਮਦਦ ਲਓ। ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ‘ਚ ਆਰਾਮ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਡਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।
