10 ਮਈ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਸੀਜ਼ਫਾਇਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਯੁੱਧਵਿਰਾਮ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕੜਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਹਲਗਾਮ ਦੀ ਬੈਸਰਨ ਘਾਟੀ ਵਿਚ ਹੋਏ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ “ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ” ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦਾਂ ਦੇ 21 ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 9 ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਕੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਡਿਫੈਂਸ ਐਕਸਪਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਕੀਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ।
“ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ” – ਆਤੰਕ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜੰਗ
ਪਹਲਗਾਮ ਦੀ ਬੈਸਰਨ ਘਾਟੀ ‘ਚ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ‘ਚ 26 ਬੇਗੁਨਾਹ ਭਾਰਤੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਪੁੱਛ ਕੇ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ। ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਿੰਧੂਰ ਉਜੜ ਗਏ। ਇਸ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ “ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ” (Strategic Initiative for Neutralizing Destructive Opponents with Overwhelming Retaliation) ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੇਵਲ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਧਿਕ੍ਰਿਤ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ (POJK) ਵਿਚ 9 ਆਤੰਕੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿਚ ਜੈਸ਼-ਏ-ਮੋਹੰਮਦ, ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੈਬਾ ਅਤੇ ਹਿਜਬੁਲ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਦੇ ਠਿਕਾਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੇ ਰਹੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮਸੂਦ ਅਜ਼ਹਰ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 14 ਲੋਕ ਅਤੇ ਹਾਫਿਜ਼ ਸਈਦ ਦੇ ਕਈ ਸਾਥੀ ਮਾਰੇ ਗਏ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਵੜ ਕੇ ਕਾਰਵਾਈ
ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਹੇਠ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਆਤੰਕੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਜ਼ਫ਼ਰਾਬਾਦ, ਕੋਟਲੀ, ਬਹਾਵਲਪੁਰ, ਰਾਵਲਕੋਟ, ਚੱਕਸਵਾਰੀ, ਭੀਮਬਰ, ਨੀਲਮ ਘਾਟੀ, ਝੇਲਮ ਅਤੇ ਚੱਕਵਾਲ ਅਨ੍ਤਰਗਤ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੇ 21 ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸੈਟੇਲਾਈਟ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਫੋਨ/ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਇੰਟਰਸੈਪਟ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ, ਕਰਨਲ ਸੋਫੀਆ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਵਯੋਮਿਕਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਤਬਾਹ ਕੀਤੇ ਗਏ 9 ਆਤੰਕੀ ਠਿਕਾਣੇ:
- ਬਹਾਵਲਪੁਰ – 100 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਮੁਰੀਦਕੇ – 30 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਗੁਲਪੁਰ – 35 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਸਵਾਈ ਕੈਂਪ – 30 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਬਿਲਾਲ ਕੈਂਪ – ਦੂਰੀ ਅਣਜਾਣ
- ਕੋਟਲੀ ਕੈਂਪ – 15 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਬਰਨਾਲਾ ਕੈਂਪ – 10 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਸਰਜਲ ਕੈਂਪ – 8 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
- ਮਹਮੂਨਾ ਕੈਂਪ – 15 ਕਿਮੀ ਅੰਦਰ
ਪਿਛਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ “ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ”?
ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਉਰੀ (2016) ਸਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਅਤੇ ਬਾਲਾਕੋਟ ਏਅਰ ਸਟ੍ਰਾਈਕ (2019) ਰਾਹੀਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਹਮਲੇ ਸੀਮਤ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਨ। ਉਰੀ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਸਿਰਫ LoC ਤੱਕ ਜਾ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਮਲਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੇ ਸੀ। ਦੋਹਾਂ ਹੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ।
ਪਰ “ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ” ਇਕ ਸੰਯੁਕਤ ਫੌਜੀ ਹਮਲਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਿੰਨੋ ਸੇਨਾਵਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਉੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੇ ਗਏ ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ।
ਪਾਕ ਨੇ ਖੁਦ ਕੀਤੀ ਤਸਦੀਕ
ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਜਾਂ ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ “ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ” ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਖੁਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਾਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਨੇ ਵੀ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨੀ ਹੈ।
ਪੂਰੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹਮਲਾ
ਇਹ ਹਮਲਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਵੇਂ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰੁਖ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਰੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ 10 ਦਿਨ ਲੱਗੇ, ਬਾਲਾਕੋਟ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ 12 ਦਿਨ, ਪਰ “ਸਿੰਦੂਰ” ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੇਵਲ 15 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਉੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੇ SCALP ਕ੍ਰੂਜ਼ ਮਿਸਾਈਲ, HAMMER ਪ੍ਰਿਸੀਜ਼ਨ-ਗਾਈਡਡ ਬੰਬ ਅਤੇ ਲੋਇਟਰਿੰਗ ਮਿਊਨੀਸ਼ਨ ਵਰਤੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੋਈ।
