ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਨੇਪਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਨ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀਆਂ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਲੋਕ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ, ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਅਤੇ ਵਕੀਲਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਦਰਅਸਲ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨਾਲ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਹੁਣ ਦੁਬਾਰਾ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ, 9 ਮਾਰਚ, 2025 ਨੂੰ, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਾ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਰਾਜ ਧਰਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਹੋਈ ਰੈਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਗੱਲ ਜ਼ੋਰ ਫੜਨ ਲੱਗੀ ਕਿ ਹੁਣ ਨੇਪਾਲੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ‘ਰਾਜਤੰਤਰ ਵੱਲ ਮੋੜ’ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਡੂੰਘੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ, ਸੰਸਦ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 13 ਸਰਕਾਰਾਂ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਬਹੁਮਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਗਣਰਾਜ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਡਿੱਗਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।

ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਉੱਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਆਧਾਰ ਕਿਵੇਂ ਹੈ?
ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ 2021 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਜਨਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 81.19 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (2,36,77744) ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਧਰਮ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਹੈ।

ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 8.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (23,94549) ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ, 14,83060 ਲੋਕ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 5.09 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਬੋਧੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਘਟੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਅਤੇ ਈਸਾਈਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।