ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 7 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਵਲ ਡਿਫੈਂਸ ਮੌਕ ਡ੍ਰਿਲ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਜੰਗ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਵਰਗੀਆਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੀ ਹੈ?
ਮੌਕ ਡ੍ਰਿਲ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਮਲਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਜਾਂ ਬੰਬਾਰੀ – ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਰਿਹਰਸਲ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਘਬਰਾਉਣ ਨਾ।
ਡ੍ਰਿਲ ਦੌਰਾਨ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ?
1. ਸਾਇਰਨ ਵੱਜਣਾ : ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਾਇਰਨ ਵਜਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਜਿਵੇਂ:
ਪੁਲਿਸ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ
ਫਾਇਰ ਸਟੇਸ਼ਨ
ਫੌਜੀ ਅੱਡੇ
ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਇਮਾਰਤ
ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰ
2. ਸਿਵਲ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਖਲਾਈ : ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲ-ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ:
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਹੈ
ਅਫਵਾਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ
3. ਬਲੈਕਆਊਟ ਅਭਿਆਸ : ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਯਾਨੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬਲੈਕਆਊਟ, ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗਤ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਾ ਮਿਲ ਸਕੇ।
4. ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ : ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ, ਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ ਆਦਿ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਛੁਪਾਉਣ ਜਾਂ ਢੱਕਣ ਲਈ ਰਿਹਰਸਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਜੰਗ ਵਾਲਾ ਸਾਇਰਨ’ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕੀ ਹੈ?
ਇਸਦੀ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ 120-140 ਡੈਸੀਬਲ ਹੈ ਜੋ 2-5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਸੁਣੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਕਰੀ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ – ਕਈ ਵਾਰ ਤੇਜ਼, ਕਈ ਵਾਰ ਹੌਲੀ – ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਸਾਇਰਨ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
1. ਤੁਰੰਤ ਕਿਸੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਓ:
ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰਹੋ, ਘਰ ਜਾਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਕੰਕਰੀਟ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲਓ।
2. ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੋ ਅਤੇ ਘਬਰਾਓ ਨਾ:
ਡਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ।
3. ਟੀਵੀ, ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ।
ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ‘ਤੇ ਹੀ ਭਰੋਸਾ ਕਰੋ।
4. ਅਫਵਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਜਾਂ ਵਟਸਐਪ ਫਾਰਵਰਡਾਂ ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ।
5. 5-10 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।
ਇਹ ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ।
ਨਤੀਜਾ – ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ।
ਇੱਕ ਅਸਲੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ।
ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰੱਖਣਾ।
ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਕਿੱਥੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਵੇਗੀ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ
ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ 20 ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੋਵੇਗੀ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
ਬਠਿੰਡਾ
ਪਟਿਆਲਾ
ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
ਕੋਟਕਪੂਰਾ
ਬਟਾਲਾ
ਮੁਹਾਲੀ
ਅਬੋਹਰ
ਆਦਮਪੁਰ
ਬਰਨਾਲਾ
ਨੰਗਲ
ਹਲਵਾਰਾ
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜਲੰਧਰ
ਪਠਾਨਕੋਟ
ਲੁਧਿਆਣਾ
ਸੰਗਰੂਰ
ਰੋਪੜ
ਫਰੀਦਕੋਟ
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ?
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹਾ ਮੌਕ ਡ੍ਰਿਲ 1971 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਹੋਈ। ਇਹ ਮੌਕਾ ਡ੍ਰਿਲ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ।
