ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਜੂਦ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਨੂੰ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਦੁਨੀਆ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ MF ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣੇਗਾ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਇਹਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ, ਨੀਤੀਗਤ ਫੈਸਲੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ।
IMF ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ ‘ਚ ਕੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ?
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (IMF) ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਮਾਤਰ ਜੀਡੀਪੀ $4.187 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਜੀਡੀਪੀ $4.186 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ‘ਤੇ ਸਥਿਰ ਰਹੇਗਾ। ਸਿਰਫ਼ 0.001 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਇਹ ਅੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?
ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ : ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ
1991 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਕਦੇ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰੀ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵੱਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ।
1. ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ – 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਹੇਠ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ। ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ, ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇੰਡੀਆ ਵਰਗੇ ਮੁਹਿੰਮ ਇਸ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ।
2. ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ – ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ ਅਤੇ ‘ਪੀਐਲਆਈ ਸਕੀਮ’ ਵਰਗੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਖੁਦ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਣ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, MSME ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧੀ।
ਜਪਾਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾੜਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅੰਕੜਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਅਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੌਲੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਖਪਤਕਾਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ।
ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੇ ਨਵੇਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਜਾਪਾਨ ਉਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਡਿਜੀਟਲਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਗਲਾ ਟੀਚਾ – ਜਰਮਨੀ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣਾ
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ੜਾਂ ਅਗਲਾ ਟੀਚਾ ਹੋਵੇਗਾ – ਜਰਮਨੀ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨਾ। ਆਈਐਮਐਫ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ 2028 ਤੱਕ 5.58 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ 5.25 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੀ ਰਹੇਗੀ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਛਾਲ
ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਖਪਤਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਉਤਪਾਦਕ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। UPI, ਡਿਜੀਟਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ONDC ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਆਕਰਸ਼ਕ ਦੇਸ਼: ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰੂਪ
ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ (FDI) ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਰਮਾਣ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ‘ਚੀਨ+1’ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੱਛਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਮੰਨ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵੱਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਦਮ
ਆਈਐਮਐਫ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਵਿਸ਼ਵ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਗਤੀ, ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਤਾਕਤ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ‘ਉਭਰ ਰਹੇ’ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਗਲੋਬਲ ਸਾਊਥ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਵੀ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ
ਆਈਐਮਐਫ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਜੋ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਜਿਸ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅੱਜ, ਭਾਰਤ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ – ਇਹ ਕਹਿਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ।
