ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ- ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ (PMJAY) ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਸ ਮਹੱਤਵਾਕਾਂਖੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਅਥਾਰਟੀ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ (PM-JAY), ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਰਬੱਤ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ (SSBY) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਪਈ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ?
ਇਹ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਬੀਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਪਾਉਂਦੇ। ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖੀ (ਜੋ ਇਕੱਲਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ) ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਬਿਮਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ, ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਯੋਗ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਦਿਨ ਹੋਈ ਸੀ ਯੋਜਨਾ ਲਾਂਚ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 23 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਾਂਚੀ ਤੋਂ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ ਭਾਰਤ ਦੇ 50 ਕਰੋੜ ਗ਼ਰੀਬ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਛੜੇ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਦੇਖਭਾਲ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਕਵਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। PMJAY ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਨੂੰ ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ 15 ਲੱਖ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਾਗਰਿਕ ਵੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ
ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੀਜੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਿਹਤ ਬੀਮਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਛੇ ਕਰੋੜ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਦਸ ਦਇਏ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਤਕੀਬਨ 15,09,266 ਹੈ।
7.76 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ ਲਾਭ
ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 17 ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵੀ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ 7.32 ਲੱਖ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 7.76 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਣਗੀਆਂ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 1.89 ਲੱਖ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 85 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਵੀ ਹਨ। ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1.83 ਲੱਖ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ 1.45 ਲੱਖ ਬਜ਼ੁਰਗ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ।
ਕਿੱਥੇ ਕਿੰਨੀ ਆਬਾਦੀ ?
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ – 96,294
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ – 1,45,494
ਤਰਨ ਤਾਰਨ – 59,463
ਕਪੂਰਥਲਾ – 48,081
ਜਲੰਧਰ – 1,17,129
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ – 96,390
ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ – 36,178
ਰੂਪ ਨਗਰ – 36,712
ਐਸਏਐਸ ਨਗਰ (ਮੁਹਾਲੀ) – 56,573
ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ – 30,510
ਲੁਧਿਆਣਾ – 1,83,147
ਮੋਗਾ – 56,162
ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ – 48,387
ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ – 43,907
ਫਰੀਦਕੋਟ – 37,611
ਬਠਿੰਡਾ – 67,311
ਮਾਨਸਾ – 43,402
ਸੰਗਰੂਰ – 66,167
ਬਰਨਾਲਾ – 35,398
ਪਟਿਆਲਾ – 1,06,388
ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ – 20,946
ਪਠਾਨਕੋਟ – 32,367
ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ – 45,299
ਜਨ ਅਰੋਗਿਆ ਮੰਦਿਰ
ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਹਤ ਜਾਂਚ ਲਈ ਜਨ ਆਰੋਗਯ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਨ ਆਰੋਗਯ ਮੰਦਰਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਨਿਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰੈਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ABHA ਕਾਰਡ
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਹੈਲਥ ਅਕਾਉਂਟ ਯਾਨੀ ਕਿ ਆਭਾ, ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਸਿਹਤ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਿਹਤ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਡੇਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ ਕਈ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਔਨਲਾਈਨ ਅਪੌਇੰਟਮੈਂਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਆਭਾ ਨੰਬਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਔਨਲਾਈਨ ਅਪੌਇੰਟਮੈਂਟ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਓਪੀਡੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀ ਮੈਡੀਸਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਸ ਦਇਏ ਕਿ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ 8.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਭਾ ਆਈਡੀ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਆਈਡੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੈਂਪ ਲਗਾ ਕੇ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਭਾ ਆਈਡੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਔਸ਼ਧੀ ਕੇਂਦਰ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਔਸ਼ਧੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰ ‘ਤੇ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਸਸਤੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਨ ਔਸ਼ਧੀ ਕੇਂਦਰ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਧੇਗਾ
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਯੋਜਨਾ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪੈਨਲ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕਰੇਗੀ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਕਾਇਆ ਜਾਰੀ
ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਬਕਾਇਆ ਰਾਸ਼ੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਜਤਾਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕੁਝ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਸਫਲ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਲਗਭਗ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜੇਵੇਗੀ।
