ਮੰਗਲਵਾਰ (11 ਮਾਰਚ, 2025) ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਿੱਬੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਕਵੇਟਾ ਤੋਂ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਜਾ ਰਹੀ ਜਾਫਰ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਰੇਲਗੱਡੀ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 500 ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੰਧਕ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਸੰਗਠਨ ਬਲੋਚ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (ਬੀਐਲਏ) ਨੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਬਲੋਚ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੱਖਰੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਰਸਤਾ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬੀਐਲਏ ਨੂੰ ਕਈ ਵਿਦਰੋਹੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਬੀਜਿੰਗ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੇਤਰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗਵਾਦਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਘੱਟ ਬਾਗ਼ੀ ਸੀ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਉਣੀਆਂ ਪਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਆ ਗਈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਚੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
BLA ਦਾ ਉਦੇਸ਼
ਬੀਐਲਏ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸੂਬਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਹੋਵੇ, ਜਿਸਦੀ ਸਰਹੱਦ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਦਰੋਹੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਗੈਸ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਗਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਥਾਨਕ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪਹਾੜੀ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਾ ਬਲੋਚ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਨਾਹਗਾਹ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।
BLA ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ?
ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਬੀਐਲਏ ਨੇ ਫੌਜ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸਨੇ ਮਹਿਲਾ ਫਿਦਾਇਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਕੀਤੇ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬਲੋਚ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਢਾਂਚੇ ਹੇਠ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
BLA ਕਿਸਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਨਿਸ਼ਾਨਾ?
ਬੀਐਲਏ ਅਕਸਰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਾਚੀ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ‘ਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਗਵਾਦਰ ਬੰਦਰਗਾਹ। ਬੀਐਲਏ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬੀਜਿੰਗ ‘ਤੇ ਸੂਬੇ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨਾਲ ਮਿਲੀਭੁਗਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਕਿਉਂ ਹੈ ਖਾਸ?
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਚੀਨ ਦੇ 60 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ (CPEC) ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੇਕੋ ਡਿਕ ਵਰਗੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਖਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਹ ਸੂਬਾ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਜਦੋਂ 1948 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਖ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਬਲੋਚਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬਗਾਵਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ 1950 ਤੋਂ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਕਈ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। 2003 ਵਿੱਚ, ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਵਿਦਰੋਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬਲੋਚੀ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ।
