Mahakumbh Prayagraj: ਮਹਾਕੁੰਭ ਨਗਰ, 29 ਜਨਵਰੀ (ਹਿੰ.ਸ.)। ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁਭ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰ ਗਈ। ਰਾਤ 2 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੰਗਮ ਵਿਖੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਭਗਦੜ ਵਿੱਚ 25 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਕਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਮਹਾਕੁੰਭ ਨਗਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਮੇਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ 144 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਰੋੜਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ। ਮੇਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਖ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 2 ਵਜੇ ਭਗਦੜ ਮਚਣ ਕਾਰਨ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ। ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਕੁੰਭ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ-ਦਿਮਾਗਾਂ ਤੋਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਟਦੀਆਂ।
ਉਹ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜੋ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦੀਆਂ
ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਮਾਘ ਮੇਲੇ ਅਤੇ ਹਰ ਛੇ ਅਤੇ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੋਈ ਵੀ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਦੀ, ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਗੰਗਾ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਦੋ ਕੁੰਭਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਦੋ ਭਗਦੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਭਰ ਲਈ ਗਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਘਟਨਾ 1954 ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਕੁੰਭ ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਦਰਦਨਾਕ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
1954 ਦਾ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਛੱਡ ਗਿਆ ਦੁਖਦਾਈ ਯਾਦਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 1954 ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਤਾਰੀਖ਼ 3 ਫਰਵਰੀ ਸੀ, ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਇਸ ਦਿਨ, ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਬੰਨ੍ਹ ‘ਤੇ ਭਗਦੜ ਮਚੀ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਘਟਨਾ ਸਮੇਂ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਵੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਥੀ ਦੇ ਕਾਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਭਗਦੜ ਮਚ ਗਈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 800 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 2000 ਲੋਕ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਜਸਟਿਸ ਕਮਲਕਾਂਤ ਵਰਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਇੱਕ ਜਾਂਚ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਐਨ.ਐਨ. ਮੁਖਰਜੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਸਨ, ਹਾਦਸੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਨਾਰਾਜ਼ ਸੀ। ਹਾਦਸੇ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਗੋਵਿੰਦ ਵੱਲਭ ਪੰਤ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਐਨਐਨ ਮੁਖਰਜੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਨਾਰਾਜ਼ ਸਨ। ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵੀਆਈਪੀਜ਼ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ਼ਨਾਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਕੁੰਭ ਨਾ ਜਾਣ। ਉਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਭਗਦੜ ਨਹੀਂ ਮੱਚੀ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਦੁਖਦਾਈ ਹਾਦਸਾ 2013 ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਭਗਦੜ ਮਚਣ ਕਾਰਨ 36 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਐਤਵਾਰ, 10 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸੀ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲਈ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਬੱਸ ਅੱਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਜੰਕਸ਼ਨ (ਇਲਾਹਾਬਾਦ) ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਭੀੜ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਓਵਰਬ੍ਰਿਜਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਸੀ। ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸੱਤ ਵਜੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਅਚਾਨਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਛੇ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫੁੱਟ ਓਵਰਬ੍ਰਿਜ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਭਗਦੜ ਮਚ ਗਈ। ਧੱਕਾ-ਮੁੱਕੀ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਓਵਰਬ੍ਰਿਜ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਪਏ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਭੀੜ ਨੇ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਹਾਦਸਾ ਇੱਕ ਅਨਾਉਂਸਮੈਂਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, ਯਾਤਰੀ ਸੰਗਮ ਤੋਂ ਘਰ ਪਰਤ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਸਨ। ਹਰ ਕੋਈ ਉਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਰੇਲਗੱਡੀ ਆਉਣੀ ਸੀ। ਪਰ ਅਚਾਨਕ ਐਲਾਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੂਜੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਇਆ, ਲੋਕ ਦੂਜੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵੱਲ ਭੱਜੇ। ਲੋਕ ਫੁੱਟ ਓਵਰਬ੍ਰਿਜ ਤੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਪੁਲ ‘ਤੇ ਭਾਰ ਇੰਨਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਕਿ ਪੁਲ ਢਹਿ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 36 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 50 ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਿਹਾਰ, ਦਿੱਲੀ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਆਦਿ ਦੇ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਭੀੜ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਹਿੰਦੂਸਥਾਨ ਸਮਾਚਾਰ
