CBSE 2025: ਸੈਂਟਰਲ ਬੋਰਡ ਆਫ ਸੈਕੰਡਰੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ (CBSE) ਨੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ 2024-25 ਲਈ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਤਾਜ਼ਾ ਅਪਡੇਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੋਰਡ ਨੇ ਬੋਰਡ 2025 ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਲਈ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਵਿੱਚ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਕਾਦਮਿਕ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਐਸਈ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਕੁਮਾਰ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਲਿਅੰਟ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ‘ਬ੍ਰਿਜਿੰਗ ਦ ਗੈਪ’ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਮਿਟ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ।
ਸੀਬੀਐਸਈ ਬੋਰਡ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਕੁਮਾਰ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਲੇਬਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਕਾਦਮਿਕ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਹ CBSE ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਸੋਧਿਆ ਢਾਂਚਾ ਅਪਣਾਏਗਾ।
ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਵਧਿਆ
ਬੋਰਡ ਨੇ CBSE 2025 ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵੇਟੇਜ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣਾਂ ਲਈ ਵਜ਼ਨ ਹੁਣ ਅੰਤਮ ਗ੍ਰੇਡ ਦਾ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਬਾਕੀ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਵਾਇਤੀ ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੇ ਹੋਰ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੁਲਾਂਕਣਾਂ ‘ਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਦੇ ਟੈਸਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।
ਵਿਹਾਰਕ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਅਧਾਰਤ ‘ਤੇ ਨਵਾਂ ਫੋਕਸ
ਬੋਰਡ NEP 2020 ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਹਾਰਕ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੁਨਰ-ਅਧਾਰਤ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸੋਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2025 ਦੀ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ, 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸਿਧਾਂਤਕ ਗਿਆਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਸਲ-ਜੀਵਨ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਅਤੇ ਅਸਲ-ਸੰਸਾਰ ਸਮੱਸਿਆ-ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਅਸੈਸਮੈਂਟ ਫਾਰਮੈਟ
ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ, ਬੋਰਡ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪੱਤਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਗਲਤੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਓਪਨ ਬੁੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਫਾਰਮੈਟ
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ, CBSE ਇੱਕ ਓਪਨ-ਬੁੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਫਾਰਮੈਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ, ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਨਾਲੋਂ ਸੰਕਲਪਿਕ ਸਮਝ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਤਮਕ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਦੇਸ਼ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ, ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਸੀਬੀਐਸਈ ਦੋ ਵਾਰ ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਮੁੜ੍ਹ ਕਰੇਗਾ ਸ਼ੁਰੂ
2025 ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ ਲਈ, ਬੋਰਡ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤਾਂ ਲਈ ਇਕੋ-ਮਿਆਦ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਕਰਵਾਏਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੀਬੀਐਸਈ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਵਿਕਾਸ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ 2025-26 ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਤਰਕਸੰਗਤ ਤਿਆਰੀਆਂ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਇਕਸਾਰ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਬੋਰਡ ਦਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਟੀਚਾ ਇਸ ਸੋਧ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਮੌਕੇ ਹੋਣ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਸੋਧ CBSE ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ-ਅਨੁਕੂਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰੇਗੀ।
